Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi to szczególny rodzaj specjalistycznych usług opiekuńczych udzielanych osobom, które z powodu choroby psychicznej lub niepełnosprawności intelektualnej mają poważne trudności w codziennym funkcjonowaniu, a zwłaszcza z relacjach z otoczeniem, edukacji, zatrudnieniu i realizacji spraw bytowych.

 Według ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (art.3), osoba z zaburzeniami psychicznymi,  to:

•     osoba chora psychicznie (wykazująca zaburzenia psychiczne);

•     upośledzona umysłowo;

•     wykazująca inne poważne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, a osoba ta wymaga takiej formy pomocy i opieki niezbędnej do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym.

Osoby świadczące specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi muszą posiadać co najmniej trzymiesięczne doświadczenie zawodowe w pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi zdobyte w jednej z następujących jednostek: szpitalu psychiatrycznym, jednostce organizacyjnej pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi, placówce terapii lub placówce oświatowej, do której uczęszczają dzieci z zaburzeniami rozwoju lub upośledzeniem umysłowym, ośrodku terapeutyczno-edukacyjno-wychowawczym, warsztacie terapii zajęciowej lub innej jednostce świadczącej specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi obejmują następujące obszary wsparcia:

1. uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, w tym zwłaszcza:

1. kształtowanie umiejętności zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i umiejętności społecznego funkcjonowania, motywowanie do aktywności, leczenia i rehabilitacji, prowadzenie treningów umiejętności samoobsługi i umiejętności społecznych oraz wspieranie, także w formie asystowania w codziennych czynnościach życiowych, w szczególności takich jak:

samoobsługa, zwłaszcza wykonywanie czynności gospodarczych i porządkowych, w tym umiejętność utrzymania i prowadzenia domu,

 dbałość o higienę i wygląd,

utrzymywanie kontaktów z domownikami, rówieśnikami, w miejscu nauki i pracy oraz ze społecznością lokalną,

wspólne organizowanie i spędzanie czasu wolnego,

korzystanie z usług różnych instytucji,

2. interwencje i pomoc w życiu w rodzinie, w tym:

pomoc w radzeniu sobie w sytuacjach kryzysowych - poradnictwo specjalistyczne, interwencje kryzysowe, wsparcie psychologiczne, rozmowy terapeutyczne,

ułatwienie dostępu do edukacji i kultury,

doradztwo, koordynacja działań innych służb na rzecz rodziny, której członkiem jest osoba uzyskująca pomoc w formie specjalistycznych usług,

kształtowanie pozytywnych relacji osoby wspieranej z osobami bliskimi,

współpraca z rodziną - kształtowanie odpowiednich postaw wobec osoby chorującej, niepełnosprawnej,

3. pomoc w załatwianiu spraw urzędowych, w tym:

w uzyskaniu świadczeń socjalnych, emerytalno-rentowych,

w wypełnieniu dokumentów urzędowych,

4. wspieranie i pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, w tym zwłaszcza:

w szukaniu informacji o pracy, pomoc w znalezieniu zatrudnienia lub alternatywnego zajęcia, w szczególności uczestnictwo w zajęciach warsztatów terapii zajęciowej, zakładach aktywności zawodowej, środowiskowych domach samopomocy, centrach i klubach integracji społecznej, klubach pracy,

w kompletowaniu dokumentów potrzebnych do zatrudnienia,

w przygotowaniu do rozmowy z pracodawcą, wspieranie i asystowanie w kontaktach z pracodawcą,

w rozwiązywaniu problemów psychicznych wynikających z pracy lub jej braku,

5. pomoc w gospodarowaniu pieniędzmi, w tym:

nauka planowania budżetu, asystowanie przy ponoszeniu wydatków,

pomoc w uzyskaniu ulg w opłatach,

zwiększanie umiejętności gospodarowania własnym budżetem oraz usamodzielnianie finansowe;

2) pielęgnacja - jako wspieranie procesu leczenia, w tym:

pomoc w dostępie do świadczeń zdrowotnych,

uzgadnianie i pilnowanie terminów wizyt lekarskich, badań diagnostycznych,

pomoc w wykupywaniu lub zamawianiu leków w aptece,

pilnowanie przyjmowania leków oraz obserwowanie ewentualnych skutków ubocznych ich stosowania,

w szczególnie uzasadnionych przypadkach zmiana opatrunków, pomoc w użyciu środków pomocniczych i materiałów medycznych, przedmiotów ortopedycznych, a także w utrzymaniu higieny,

pomoc w dotarciu do placówek służby zdrowia,

pomoc w dotarciu do placówek rehabilitacyjnych;

3) rehabilitacja fizyczna i usprawnianie zaburzonych funkcji organizmu w zakresie nieobjętym przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135, z późn. zm.):

zgodnie z zaleceniami lekarskimi lub specjalisty z zakresu rehabilitacji ruchowej lub fizjoterapii,

współpraca ze specjalistami w zakresie wspierania psychologiczno-pedagogicznego i edukacyjno-terapeutycznego zmierzającego do wielostronnej aktywizacji osoby korzystającej ze specjalistycznych usług;

4) pomoc mieszkaniowa, w tym:

w uzyskaniu mieszkania, negocjowaniu i wnoszeniu opłat,

w organizacji drobnych remontów, adaptacji, napraw, likwidacji barier architektonicznych,

kształtowanie właściwych relacji osoby uzyskującej pomoc z sąsiadami i gospodarzem domu;

5) zapewnienie dzieciom i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi dostępu do zajęć rehabilitacyjnych i rewalidacyjno-wychowawczych, w wyjątkowych przypadkach, jeżeli nie mają możliwości uzyskania dostępu do zajęć, o których mowa w art. 7 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535, z późn. zm.)

Komu przysługują:

Przysługują osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób, a są jej pozbawieni. Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi mogą być również przyznane osobom, które wymagają pomocy innych osób, a rodzina (wspólnie zamieszkująca lub mieszkająca oddzielnie), a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą im takiej pomocy zapewnić.

Odpłatność:

Odpłatność za specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi ustala Ośrodek Pomocy Społecznej właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby wymagającej pomocy w tej formie, na wniosek osoby zainteresowanej lub jej opiekuna, w zależności od posiadanego dochodu na osobę w rodzinie.

Cenę 1 godziny specjalistycznych usług dla osób z zaburzeniami psychicznymi ustala Ośrodek Pomocy Społecznej, na podstawie analizy kosztów realizacji tego zadania lub wynika ona z umowy zawartej przez Ośrodek Pomocy Społecznej z podmiotem przyjmującym zlecenie realizacji zadania.

Opłata za specjalistyczne usługi stanowi iloczyn ceny, o której mowa powyżej, wskaźnika odpłatności określonego w procentach oraz liczby godzin świadczonych usług w ciągu miesiąca.

Przedziały dochodu uzyskiwanego przez osobę samotnie gospodarującą lub przypadającego na osobę w rodzinie określają następujące wskaźniki odpłatności:

Podstawa prawna:

-   art. 50 ustawy z 12.03.2004r. o pomocy społecznej

-   rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z 22.09.2005r. w sprawie specjalistycznych usług  opiekuńczych

-  rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 16.02.2023r. zmieniające rozporządzenie w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych